Materiał w tym miejscu będzie podzielony na grupy tematyczne.
Projekt organizacji ruchu na czas robót albo stała organizacja ruchu posiada wspólne zbieżne elementy.
Podstawowym narzędziem jest edytor tekstowy do tworzenia opisu oraz program graficzny do tworzenia załącznika mapowego.
W wersji darmowej lub płatnej można pozyskać wiele różnych edytorów tekstu, więc dodatkowa reklama producentów nie jest konieczna - jako czytelnik masz już własne upodobania w tym zakresie więc ten element nie stanowi dla Ciebie problemu.
Drugi istotnym elementem do tworzenia grafiki jest właściwy program, który ułatwi pracę z dodawaniem znaków drogowych. Można oczywiście wpisać na listę programów rozwiązania typu: Corel, Gimp czy Photoshop, ale te programy graficzne w mniejszym stopniu są dedykowane do pracy w inżynierii ruchu.
Wybór programu ma od początku pozwalać na szybkie i efektywne działanie z mapami, skalowanie rysunków, wkreślanie istniejącego oraz projektowanego oznakowania, a następnie wygodny sposób na ich eksport do formatów PDF lub do wydruku.
Programem bazowym dobrze, aby był program obsługujący format DWG. Związane to jest z łatwością współpracy z projektami drogowymi w tożsamym formacie. Zbyt wielu drogowców korzysta z plików DWG, aby komplikować sobie własne życie poprzez wybór innego oprogramowania. Wybór DWG nie jest w żadnym stopniu uciążliwością - to forma komplementarności prac projektowych.
Uzupełnieniem programu do cada jest odpowiednia nakładka. Można oczywiście korzystać z plików graficznych znaków drogowych typu: wikipedia i ręcznie wstawiać je do programu, ale .... To jest praca na piechotę, długo trwa i jest ograniczona możliwość edycji znaków. Z dostępnych na rynku produktów dobrym wyborem jest nakładka GaZnaki od producenta gamy produktów GACAD. Działanie z wykorzystaniem tego produktu pozwala w efektywny sposób tworzyć projekty organizacji ruchu. Inwentaryzacja, wprowadzanie oznakowania projektowanego, oznakowanie eksperymentalne - wiele rozwiązań oferowanych w jednym pakiecie. Koszty związane z pozyskaniem programu CAD oraz nakładki są akceptowalne, a wydatek związany z zakupem licencji jest na normalnym poziomie. Różnica cenowa jest widoczna pomiędzy samymi programami do CADA, BricsCad a GStarCad to różne pułapy cenowe - jednak ten wybór nie wpływa istotnie na działanie samej nakładki. Ponadto można korzystać z wersji BricsCad 2021 i GaZnaki 2025 ;)
Opis projektu ma być zgodny z przepisem §5 ust 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie szczegółowych warunków zarządzania
ruchem na drogach oraz wykonywania nadzoru nad tym zarządzaniem (Dz.U. 2003 Nr 177, poz. 1729 - t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 784).
Istotne jest aby opis zawierał, mimo braku jednoznacznych wymogów prawnych:
Pozostałymi elementami opisu powinny być:
Dodanie w projekcie mapy z lokalizacją nie jest trudne. Zwykle wystarczy skorzystać z jednego z powyższych portali, aby uzyskać niezbędny efekt. Zasada wskazuje konieczność zastosowania mapy w skali pomiędzy 1:10 000, a skalą 1:25 000. Zatem rysunek w skali 1:15 000 czy 1:22 000 jest równie dobry jak każdy inny znajdujący się w zakresie wskazanym przepisami. Wielu z Was ma już wypracowane metody przygotowania takiego kawałka rysunku i dodania kółka lub krzyżyka wskazującego rejon planowanej zmiany organizacji ruchu. Tylko co w sytuacji gdy nie mamy pewności odnośnie skali rysunku ? Co w sytuacji podważania skali rysunku w urzędzie ?
W ramach pomocy naukowych można skorzystać z istniejącego małego programu. LINK pozwala pobrać program na dysk i z niego skorzystać bez uiszczania opłaty. Program znaleziono w serwisie projektorganizacjiruchu.info/blog/17-obliczanie-skali-rysunku
Wydrukowana mapa jest materiałem testowym i każdy użytkownik może sprawdzić dokładnie jakie uzyskał wyniki celując mniej lub bardziej w prawidłową skalę. Obliczenia prawidłowości skali można też wykonać na piechotę, ale prościej jest wspomóc się programem.
Do projektu organizacji ruchu zwykle wystarczą mapy dostarczone przez klienta. Najlepiej w wersji edytowalnej. Jeśli nie ma wystarczająco dużej mapy to trzeba ją dokupić w geodezji miejskiej albo powiatowej. Z uwagi na obowiązujące przepisy można skorzystać z map dostępnych online wybranych geoportali lokalnych. Czasem w geoportalu krajowym są mapy sytuacyjne dostępne.
Dla Śląska jest dostępny wykaz geoportali dla każdego miasta na prawach powiatu i starostwa z podaniem adresu geoportalu oraz informacji czy jest mapa sytuacyjna dostępna oraz jaką ma nazwę. Wykaz można zerknąć pod adresem: audytorzybrd.pl Pełna lista dostępna jest w pliku pdf. Zawsze także można skorzystać z materiału w serwisie: geoportal2.gov.pl
Po wykonaniu projektu organizacji ruchu przepisy wymagają przeprowadzenia procesu administracyjnego. Zwykle i w większości przypadków występuje zarząd drogi zwany różnie: miejski zarząd dróg, powiatowy zarząd dróg, wydział dróg w mieście lub urząd gminy - różnie. W przypadku dróg gminnych wystarczy uzyskać opinię zarządu drogi i można złożyć wniosek o zatwierdzenie.
W przypadku dróg powiatowych i wyższej kategorii sytuacja wymaga opinii policji - właściwej zależnie od miejsca i rodzaju powiatu.
W miastach na prawach powiatu policja miejska opiniuje każdy projekt poza drogą ekspresową i autostradą. W sytuacji gdy droga znajduje się na terenie starostwa to zwykle policja powiatowa opiniuje drogi powiatowe, a komendant policji wojewódzkiej drogi krajowe, autostrady i ekspresowe. Na terenie starostwa w powiecie uzyska się zatwierdzenie drogi gminnej i powiatowej. Marszałek Województwa zatwierdzi projekt dla drogi wojewódzkiej, a pozostałe drogi wyższej kategorii dyrektor Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad.
Spotyka się w uzgodnieniach tematów drogowych w ostatniej części decyzji lokalizacyjnej albo uzgodnieniu pouczenie gdzie należy uzgodnić projekt organizacji ruchu oraz w jakiej jednostce uzyskać zatwierdzenie. Jeśli takiego pouczenia nie ma to zachęcam do telefonicznej konsultacji i uzyskania takiej informacji u źródła. Sytuacja jak na proste polskie przepisy są często zaskakujące.
Przepis wskazuje na konieczność wydania opinii przez zarząd drogi. W zakresie obowiązującego przepisu §7 ust. 2 pkt 4 (rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie szczegółowych
warunków zarządzania ruchem na drogach oraz wykonywania nadzoru nad tym
zarządzaniem t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 784
) stanowisko ma zostać wydane bez możliwości korzystania z innych praw - nie ma żadnej wzmianki o odesłaniu w celu wprowadzenia poprawek, nie ma mowy o pozytywnej albo negatywnej opinii - stanowisko ma zostać wydane i na tym rola zarządu drogi się kończy. Ostateczną decyzję podejmuje organ zarządzający ruchem i po wydaniu zatwierdzenia lub odesłaniu w celu wprowadzenia poprawek albo odrzuceniu kończy rozpatrzenie wniosku.
Jak wskazuje powyższa nazwa jest to urząd, który decyduje o oznakowaniu dróg, wykonuje kontrolę tego oznakowania. Na terenie starostwa w powiecie uzyska się zatwierdzenie drogi gminnej i powiatowej. Marszałek Województwa zatwierdzi projekt dla drogi wojewódzkiej, a pozostałe drogi wyższej kategorii dyrektor Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad.
W sytuacji gdy droga znajduje się na terenie miasta na prawach powiatu to prezydent miasta z mocy prawa pełni funkcję starosty i zatwierdza projekty - jego rola jest szersza, ponieważ decyduje w tym specyficznym przypadku również o drogach wojewódzkich i krajowych.
Poniżej dodam informacje o wymaganiach dla autora i pracownika urzędu, który zajmuje się sprawami inżynierii ruchu.
Obecnie przepisy nie wymagają od osób zajmujących się sprawami inżynierii ruchu (patrz lista wyżej) doświadczenia, uprawnień, ukończonych kursów, szkół czy szkoleń. Autorem projektu może być każdy, a pracownikiem może być osoba, która jest na etacie w danym urzędzie.
Projekty organizacji ruchu należy opisywać na podstawie obowiązujących przepisów:
Ten prosty wykaz jest potrzebny z uwagi na stosowanie w nazewnictwie określenia: docelowa. Taka nazwa jest potocznym określeniem projektu i nie powinna występować w profesjonalnym projekcie.
W przypadku stosowania w projekcie sygnalizacji świetlnej dokumentacja powinna być określona jako: tymczasowa.
W sprawie terminów to przepis nie określa żadną miarą ograniczeń w tym temacie. W projekcie można wpisać dowolne terminy i daty. Podczas uzyskania zatwierdzenia dla projektów zawierających sygnalizację świetlną zatwierdzenie będzie z terminem do 18 miesięcy, a pozostałe projekty nie mają ograniczeń.
Powyższe wskazówki wprost wynikają z przepisów. Rozporządzenie o zarządzaniu ruchem pomaga w ułożeniu opisu i elementów związanych z propozycjami zastosowanego oznakowania. Rozporządzenie o znakach i sygnałach drogowych pozwala dobrać znaki drogowe do planowanego zakresu prac. Nic tak nie pomaga w życiu jak wizualizacja. W związku z koniecznością namacalnego spojrzenia na projekt można na potrzeby własne pobrać zestaw materiałów do własnego projektu czasowej organizacji ruchu.
W podanym linku można zapoznać się z wersją edytowalną opisu projektu czasowej organizacji ruchu. Większość programów do obsługi tekstowej powinna umożliwić dostęp do pliku. W zakresie opisu są wskazane przepisami elementy niezbędne do uzyskania opinii i zatwierdzenia. Mogę powiedzieć, że opis w zakresie charakterystyki drogi jest nawet mocniej rozbudowany niż spotykam się na co dzień z projektami. W wielu przypadkach jest skromna informacja o drodze w zakresie: ulica w miejscowości, prędkość, szerokość elementów drogi. Do pliku z opisem jest dodana wersja rozwiązań projektowych gdy piesi będą poruszać się drugą stroną drogi oraz wersja gdy z uwagi na duże natężenie ruchu pieszych lepiej ich poprowadzić obok miejsca robót wydzielonym korytarzem. Osobiście nie jestem zwolennikiem wykonania zjazdu albo przyłącza połówkami, bo często technologicznie to się nie udaje i rozwiązanie projektowe pozostaje tylko "papierkowe/półkownik", a wykonawca na budowie rozkopie całość i wykona prace ziemne w jednym etapie - którego formalnie nie ma w dokumentacji. Lepiej nie kombinować , a w dokumentacji projektowej zaplanować faktycznie wykonywane prace i w taki sposób zaproponować oznakowanie. Nie zgadzam się ze stanowiskiem, które czasem słychać w urzędzie: "nie ważne jak będzie w terenie, ważne, że w papierach będzie grało i będzie ładnie jak my chcemy" - taka postawa powoduje problem po stronie wykonawcy, bo nie jest w stanie realizować robót bez naruszania obowiązujących przepisów.
Rozwiązanie projektowe nie zawiera oznakowania ograniczenia prędkości, bo zgodnie z przepisami dla odcinka drogi, który jest czytelny i rozpoznawalny nie jest wymagane przeznakowanie w postaci B-33. W drugim rozwiązaniu projektowym zasada wymaga zastosowania oznakowania B-25 jeśli droga jest zawężona do połowy.
Przykład nie powoduje wykonania całości pracy za autora. Oznakowanie należy umieścić na własnym podkładzie mapowym, wrysować istniejące oznakowanie i odpowiednio dodać oznakowanie projektowane. W obszarze zabudowanym proszę pamiętaj, aby odległość od znaków istniejących wynosiła minimum 10 m.
mix informacji:
Elementem niezbędnym jest wizyta w terenie. Inwentaryzacja jest podstawą projektu. Zweryfikowanie, czy jest ograniczenie tonażu, czy może dwie ulice dalej zaczyna się strefa 30 jest niezbędną wiedzą do prawidłowego przygotowania projektu. Mapy lokalizacyjne pomagają w ustaleniu informacji o ruchu autobusów. Podkład mapy można pozyskać od inwestora, a jeśli to nie ma to jest geoportal krajowy, albo po prostu zamówienie materiałów w najbliższym inwestycji wydziale geodezji.
Korzystanie z internetowych źródeł o pasie drogowym często powoduje, że pozyskane dane są w dużym stopniu nieaktualne.
W wielu sytuacjach decyzje drogowe nie uwzględniają danych czy droga jest powiatowa czy gminna więc trzeba we własnym zakresie tego poszukać - jednostka która wystawia decyzję określa poniekąd kategorię drogi, ale problem pojawia się w mieście na prawach powiatu, gdzie każda droga może być powiatowa albo gminna.